บทความด้านจารึกและเอกสารโบราณในนิตยสารศิลปากร

rss

องค์ความรู้เกี่ยวกับเอกสารโบราณ

กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร เป็นหน่วยงานหลักในการจัดเก็บ ดูแลอนุรักษ์ เอกสารโบราณที่มีอายุนับ ๑๐๐ ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นมรดกภูมิปัญญาอันล้ำค่าของบรรพชนไทยที่ได้สร้างขึ้นเพื่อบันทึกข้อมูลวิทยาการสาขาต่างๆ เรื่องราวหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชาติไทยทั้งเป็นภาพสะท้อนให้เห็นอารยธรรม และศิลปวัฒนธรรมที่วิวัฒนาการสืบทอดมานับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งความรู้ที่สำคัญเกี่ยวกับเอกสารโบราณที่มีมากที่สุดในประเทศไทย

สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช : ความสัมพันธ์กับราชวงศ์มังรายและการอัญเชิญพระรัตนปฏิมาไปยังล้านช้าง

สุรศักดิ์ ศรีสำอาง

สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชทรงเป็นพระราชโอรสพระยาโพธิสาลราชกษัตริย์ล้านช้าง (พ.ศ. 2063 - 2090) กับพระนางยอดคำพระราชธิดาเจ้าพระญาเมืองเกสเชฏฐราช กษัตริย์ล้านนา (พ.ศ. 2068 - 2081 และพ.ศ. 2086 - 2088) มีพระราชสมภพ ณ นครหลวงพระบาง เมื่อปีกาบซง้า (มะเมีย ฉศก) จุลศักราช 896 หรือพุทธศักราช 2077

พระปรีชาญาณด้านจารึกศึกษาในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

พิมพ์พรรณ ไพบูลย์หวังเจริญ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงแสดงให้ประจักษ์แจ้งชัดว่ามีพระอัจฉริยภาพสูงยิ่ง ในการเรียบเรียงบทพระราชนิพนธ์ทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง มาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ดังปรากฏบทพระราชนิพนธ์ภาษาไทยที่จัดพิมพ์เผยแพร่แล้วจนถึงปัจจุบันมีจำนวนมากกว่า 100 รายการ และยังมีบทพระราชนิพน์ภาษาต่างประเทศที่รวบรวมจัดพิมพ์แล้วอีกถึง 3 รายการ บทพระราชนิพนธ์เหล่านี้ล้วนสะท้อนให้เห็นความใฝ่พระราชหฤทัยในการอ่าน และพระปรีชาญาณที่ทรงเล็งเห็นประโยชน์ของสรรพสิ่งที่ได้ทรงสัมผัส

ข้อคิดเห็นบางประการเกี่ยวกับศิลาจารึกวัดป่าแดง

รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล

ศิลาจารึกวัดป่าแดงหรือศิลาจารึกหลักที่ 9 เป็นแผ่นหินบาง ๆ มีจำนวนทั้งสิ้น 3 แผ่น โดยที่ศิลาจารึกแผ่นที่ 1 และ 3 นั้น แต่เดิมอยู่ที่ฐานเจดีย์ในวัดบวรนิเวศฯ ส่วนแผ่นที่ 2 นั้นเป็นสมบัติดั้งเดิมของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปัจจุบันศิลาจารึกทั้ง 3 หลักนี้จัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

ของชิ้นเอกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ : เรื่องศิลาจารึกหลักที่ 1

พิเศษ เจียจันทร์พงษ์

ในบทความนี้ได้นำเสนอข้อเท็จจริงเกี่ยวกับศิลาจารึก ตั้งแต่เรื่องสถานที่พบซึ่งไม่มีการตรวจสอบให้แน่นอน ลักษณะที่เป็นหนึ่งเดียวของหลักฐานที่ไม่เหมือนใคร รวมทั้งการจัดลำดับหน้า นำเสนอแยกออกจากส่วนที่เป็นข้อวิจารณ์ ซึ่งเป็นการให้ข้อสังเกตส่วนที่เป็นปัญหาในศิลาจารึกหลักที่ 1 พร้อมเสนอข้อคิดเห็นตามหน้าที่ของนักวิชาการ

ถามมา-ตอบไป : เอกสารโบราณ

ก่องแก้ว วีระประจักษ์

ในระหว่างนี้มีเรื่องราวเกี่ยวกับเอกสารมรดกวัฒนธรรมของชาติปรากฏทั้งในหน้าหนังสือพิมพ์ และโทรทัศน์บ่อยครั้งมีสมาชิกนิตยสารศิลปากรหลายท่านให้ความสนใจปรารภมากึ่งเป็นคำถาม อยากให้อธิบานเกี่ยวกับความสำคัญของเอกสารมรดกวัฒนธรรมของชาติ เพื่อให้บังเกิดความเข้าใจอย่างชัดเจนยิ่งขึ้น

Tags

คำว่า "ขอม" ในจารึกสุโขทัย อยุธยา และล้านนา ยางรัก ตู้พระธรรม จารึกเหรียญเงินอารข่าน arakan จารึกฐานพระพุทธรูปไม้ มป.12 ธรรมล้านนา บาลี จารึกฐานพระพุทธรูปนางคำ จารึกวัดชาวอ้ายดาบเรือน ไทยล้านนา ศิลาจารึก อักษรไทยฝักขาม วัดพระสิงห์ บ้านพังพวย อักษรขอมโบราณ จารึกฐานพระพุทธรูป ศรีชยสิงหวรมัน จารึกภูเขียว จารึกปราสาทกันต๊อบ ศิลาจารึกจังหวัดลำปาง จารึกสุโขทัย ศิลาจารึกหลักที่ 7 จารึก อักษรเชลียง จารึกภาษาไทย อักษรขอม อักษรไทยเหนือ วัดใต้เทิง จารึกบนหัวระฆังสัมฤทธิ์ ภาษามคธ วัดคงคาวดี วังสวนผักกาด วัดวิสุทธาราม จารึกบนแผ่นไม้กระดาน จารึกในพระธาตุพนม จารึกเมืองกำแพงเพชร จารึกเมืองอุบลราชธานี จารึกฐานพระพุทธรูปเสลามุจจลินท์ อักษรธรรมอีสาน จารึกแผ่นหินใบเสมา จารึกฐานพระพุทธรูปท่านเจ้าครูศรีวิลาส จารึกฐานพระพุทธรูปมหาราชครูธรรมคุตต์ วรรณกรรมสุภาษิต วรรณกรรมคำสอน วรรณกรรมสอนหญิง จารึกปราสาทตาเมือนธม 1 อักษรปัลลวะ ภาษาสันสกฤต วรรณคดีสุภาษิต กฤษณาสอนน้อง พระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ จารึกบ้านกู่จาน สิม พระพุทธรูปบุเงินจากถ้ำสาริกา รูปอักษรไทย พระมหากษัตริย์ วรรณกรรม ปราสาทเขาดุม วันสำคัญ ประวัติศาสตร์ ลำน้ำเจ้าพระยา แกงได วัดเจดีย์เหลี่ยมเวียงกุมกาม ตำราโค แผนโบราณ เขาน้อย บทนมัสการบนแผ่นอิฐสมัยทวารวดี ปราสาทเมืองแขก จังหวัดนครราชสีมา โคลงเรือพระประทีป ใบจุ้ม อาณาจักรล้านช้าง พระราชวังเดิม โบราณวัตถุ ภาษาบาลี อักษรไทย ธงพระคชาธาร ยันต์ ประชุมพงศาวดาร จดหมายเหตุโหร จมื่นก่งศิลป์ พงศาวดารเหนือ ศักราช วันเดือนปี จันทรคติ พระบรมธาตุนครชุม จารึกนครชุม การพิสูจน์ศิลาจารึก การอนุรักษ์คัมภีร์ใบลาน จารึก เย ธมฺมาฯ จารึกเหรียญเงินทวารวดี อักษรขโรษฐี สันสกฤต สมเด็จพระสุริโยทัย แหล่งข้อมูลประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร เหรียญเงินพม่าโบราณ จารึกปากระฆัง บ้านตาดทอง พระพุทธไสยาสน์ภูเวียง ใบบอก การพิมพ์หนังสือ หนังสือตัวพิมพ์ แพทย์แผนไทยโบราณ หนังสือสมุดไทย เวชศาสตร์ การแสดงความเคารพ พระภิกษุ ปราสาทเปือยน้อย กำลังพล พิไชยสงคราม วัดภูเขาทอง หมายรับสั่ง มีดหมอ มีดอาคม ศาลเจ้าพ่อหอเชือก ตุ๊กตาศิลาทราย วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระที่นั่งสุวรรณปฤษฎางค์ เทศนาจุลยุทธการวงศ์ ก่องแก้ว วีระประจักษ์ เอกสารโบราณ กรมเกณฑ์บุญ จารึกแผ่นทองแดง ขอม จารึกแผ่นทอง จารึกธรรมจักร จารึกบ้านโคกสะแกราช ขอมโบราณ จารึกปราสาทเมืองต่ำ จารึกปราสาทหินพนมวัน 13 จารึกพระพิมพ์ดินเผาศรีสัชนาลัย อักษรเทวนาครี จารึกศรีชยสิงหวรมัน จารึกศรีพุมเวียงจันทน์ ไทยอีสาน ไทยน้อย ฉันท์เฉลิมพระเกียรติพระเจ้าปราสาททอง ตู้ลายทอง กาคาบฟ้อง มหาดเล็กไล่กา บัตรสนเท่ห์ อักษรอินเดียใต้ ช่องสระแจง พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา พระราชวังจันทรเกษม ศิลาจารึกชะลอพระพุทธไสยาสน์ กรอบคันฉ่องสำริด วัดกำแพงงาม จารึกบนไม้สัก วัดเกตการาม วรรณกรรมกลอนสวด กาพย์กลอนสวด พระเจ้าปราสาททอง ลบศักราช จารึกหลักที่ 114 พระกัลปนาวัด วัดไชยวัฒนาราม ฐานพระพุทธรูปสำริด จดหมายเหตุ ดาราศาสตร์ หงสาวดี อังวะ ศรีอยุธยา จารึกเมืองยะรัง ศรีทวารวดี เหรียญตรา อักษรมอญ ภาษามอญ เมืองฟ้าแดดสูงยาง จารึกบนฐานพระพุทธรูป วัดพระเชตุพนฯ ภาพถ่ายเอกสารโบราณ วัดพระธาตุหริภุญชัย วัดศรีเกิด ศาลากลางจังหวัดลำปาง วัดเชียงราย พุทธสถาน วัดพระธาตุจอมทองวรวิหาร วัดสมุหนิมิต ศิลาจารึกสด๊กก๊อกธม จารึกบนฐานพระพุทธรูปสัมฤทธิ์ จารึกบนแผ่นไม้สัก ศิลาจารึกตำบลโคกแวง วัดจอยแช จารึกบนฐานพระพุทธรูปปางสมาธิ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญชัย ศิลาจารึกวัดช้างค้ำ ศิลาจารึกบนแผ่นหินชนวน วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ศิลาจารึกชะลอพระพุทธไสยาสน์ วัดตลาด จารึกวัดมหาธาตุ ศิลาจารึกภาษาเขมร กฎหมายลักษณะโจร ปีนักษัตร จารึกกรุงสุโขทัย วัดผ้าขาวป้าน วัดสุนทราราม จารึกบนฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย วัดคูยาง ตัวเลขไทย จารึกสด๊กกกทม จารึกพิพิธภัณฑ์ ศิลาจารึกวัดพระเกิด วัดศรีอุโมงคำ จารึกที่ระฆังในถ้ำเชียงดาว ศิลาจารึกวัดศรีเกิด ศิลาจารึกจากวัดบ้านยางหมากม่วง ศิลาจารึกถ้ำเลข จารึกที่ฐานพระพุทธรูปจากวัดกลางเวียง วรรณคดีสุภาษิตกฤษณาสอนน้อง เลขที่ 79 ตำราพิชัยสงคราม พระราชพงศาวดารกรุงสยาม ศาลาสมเด็จพระศรีสุริเยนทรา ฐานพระพุทธรูปวัดจักรวรรดิราชาวาส พระราเมศวร บุรพภาคพระธรรมเทศนา พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ชะเอม แก้วคล้าย หอสาตราคม ศิลาจารึกหลักที่ 1 ตำนานกรุงเก่า พระอุบาลี พระราชปุจฉา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมราชาธิบาย ลงสรง โสกันต์ พระปฐมเจดีย์ ล้านนา บ้านเมือง จิตรกรรมฝาผนัง วรรณคดี ศิลาจารึกวัดป่าแดง พระยาวิเชียรคีรี (เถี้ยนเส้ง) สงขลา พนมศก จารึกศึกษา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เจ้าพระยานครศรีธรรมราช สัญลักษณ์ โอม เจ้าพระยาสุรินทราชา พงศาวดารสองเมือง สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช ราชวงศ์มังราย พระรัตนปฏิมา ล้านช้าง สุวรรณโคมคำ เชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน วัชระ ดอกบัว ตำนานเมืองเชียงแสน ชื่อ ปราสาทหิน พงศาวดารโยนก ธรรมชะตา หนังสือถวายวัด