เรียบเรียงโดย : นางศิวพร เฉลิมศรี นักภาษาโบราณชำนาญการพิเศษ กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก
วันนี้เสนอเรื่อง "สมุดภาพปริศนาธรรม" ถ่ายถอดเนื้อหาโดยนางศิวพร เฉลิมศรี นักภาษาโบราณชำนาญการพิเศษ กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก เนื้อหามีดังนี้
วันนี้ขอนำเสนอหนังสือสมุดไทยเรื่อง สมุดภาพปริศนาธรรม เลขที่ ๓ ได้มาจากสำนักพระราชวัง เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม พ.ศ.๒๔๘๑ ซึ่งอยู่ในหมวดธรรมคดี บันทึกรายละเอียดด้วยการวาดภาพเป็นหลักและในแต่ละภาพมีคำอธิบายเขียนด้วยอักษรขอมไทย ภาษาบาลี – ไทย สั้นๆ เข้าใจได้ง่าย แต่ละหน้ามี ๑ ภาพบ้าง ๒ ภาพบ้าง ๓ ภาพบ้าง เนื้อหาของภาพแสดงถึงการปฏิบัติกัมมัฏฐานโดยการนำซากศพมาพิจารณาเป็นอารมณ์ ที่เรียกว่า อสุภกรรมฐาน ๑๐ ซึ่งผลจากการพิจารณาซากศพหรืออสุภกรรมฐานดังกล่าวแล้ว ปัญญาจะแก่กล้าและเกิดเห็นแจ้งตามจริง เป็นไปตามลำดับของญาณ สุดท้าย ผลที่ได้คือดวงแก้ว หรือความหลุดพ้นภาพในสมุดภาพปริศนาธรรมเล่มนี้มีคุณค่า คงสาระแห่งแก่นธรรมไว้อย่างครบถ้วน ทำห้เห็นภาพจิตรกรรมที่จิตรกรบรรจงสร้างเป็นเครื่องมือสอนธรรมผ่านรูปภาพ แก่บุคคลที่อาจจะอ่านหนังสือไม่ออก เพียงแค่เห็นภาพก็สามารถเข้าใจได้จากภาพที่จิตรกรถ่ายทอดผ่านรูปภาพได้อย่างอัศจรรย์ เป็นผลงานที่บ่งบอกถึงที่มาของประวัติศิลปกรรมไทยได้เป็นอย่างดี แสดงถึงความเจริญทางวัฒนธรรม อารยธรรมไทยในอดีต ช่วยสนับสนุนให้หลักธรรมทางพุทธศาสนายังคงอยู่ได้อีกทางด้วย
บรรณานุกรม
“สมุดภาพปริศนาธรรมมีภาพต่างๆ ประกอบ เล่ม ๑”. หนังสือสมุดไทยขาว. อักษรขอม. ภาษาบาลี-ไทย. เส้นรงค์ (หมึกดำ,สีน้ำยา). ม.ป.ป. เลขที่ ๓. หมวดธรรมคดี.