รายละเอียดรายงานการสำรวจเอกสารโบราณ

โครงการสำรวจเอกสารโบราณ ประจำปีงบประมาณ 2566 ครั้งที่ 4 จังหวัดราชบุรีและสมุทรสงคราม ระหว่างวันที่ 10-17 มีนาคม 2566 สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม โดย กลุ่มงานสำรวจเอกสารโบราณ กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก ได้ดำเนินโครงการสำรวจเอกสารโบราณ มีผู้ไปปฏิบัติงานตามโครงการจำนวน 5 รายดังนี้
1. นางสาววชรพร อังกูรชัชชัย นักภาษาโบราณชำนาญการ (หัวหน้ากลุ่มงานสำรวจเอกสารโบราณ)
2. นายสันติ วงศ์จรูญลักษณ์ นักภาษาโบราณชำนาญการ
3. นายจามีกร ชูทรัพย์ นักภาษาโบราณปฏิบัติการ
4. นายนรวิชญ์ มีชัย นักภาษาโบราณ
5. นายธน ซึมไพศาล พนักงานขับรถยนต์
คณะทำงานไปปฏิบัติงาน ณ วัดเพชรสมุทรวรวิหาร อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม ได้สำรวจและทำทะเบียนเอกสารโบราณ ประเภทคัมภีร์ใบลานและหนังสือสมุดไทย โดยได้รับความเมตตาจาก พระสมุทรวชิรโสภณ เจ้าอาวาสวัดเพชรสมุทรวรวิหาร พระอารามหลวง อนุญาตให้เข้าไปปฏิบัติงานภายในวัด และมอบหมายให้พระครูสมุทรวชิรานุวัฒน์ เป็นผู้ประสานงานและอำนวยความสะดวกแก่คณะทำงาน และขอขอบงคุณนางสาวอิสรีย์ นวกุลย์ชัย ผู้มีจิตศรัทธาภาคประชาชน เป็นผู้สนับสนุนการอนุรักษ์มรดกไทยดีเด่น ประจำปี 2563 และคณะ ได้บริจาคไม้ประกับคัมภีร์ใบลาน เพื่อการอนุรักษ์เอกสารโบราณ
คณะทำงานได้สำรวจและทำทะเบียนเอกสารโบราณประเภทคัมภีร์ใบลาน มีขั้นตอนดังนี้
1. คัดแยกเอกสารตามลักษณะทางกายภาพ ดังนี้
- คัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดยาว
- คัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดสั้น
- คัมภีร์ใบลาน ไม่มีชื่อเรื่องหน้าปก
- คัมภีร์ใบลานเส้นชุบหมึก
- คัมภีร์ใบลานเส้นพิมพ์
- คัมภีร์ใบลานกระดาษ เส้นพิมพ์
- คัมภีร์ใบลานแตกผูก เป็นใบ ๆ ไม่สามารถนำเรื่องเดียวกันมารวมเป็นผูกได้
- คัมภีร์ใบลาน ที่มีเชื้อรา
เมื่อคัดแยกหมดแล้ว นำคัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดยาว มาดำเนินการก่อน มีขั้นตอนดังนี้
2. ปัดฝุ่น เปลี่ยนสายสนองที่ชำรุด เสริมปกหน้า-หลังผูกที่ไม่มีปก
3. ทำความสะอาดเช็ดเชื้อราออกจากคัมภีร์ใบลาน
4. อ่าน-คัดแยกคัมภีร์ใบลานที่มีปกชื่อเรื่อง
5. อ่านคัมภีร์ใบลาน ไม่มีชื่อเรื่องหน้าปก
6. จัดมัดคัมภีร์ โดยนำเรื่องเดียวกัน ฉบับเดียวกัน มาจัดเข้ามัดก่อน
7. ลงทะเบียนในแบบบันทึกข้อมูล ที่ละเรื่อง พร้อมทั้งให้เลขที่
8. เขียนเลขที่ บนคัมภีร์ใบลานทุกผูก
9. ประทับตราของวัด บนคัมภีร์ใบลาน
10. ประทับตราของวัด บนไม้ประกับ
11. เขียนป้ายหน้ามัดของคัมภีร์ใบลาน
12. นำผ้าที่ทางวัดจัดเตรียม มาห่อคัมภีร์ใบลาน
13. จัดเก็บ โดยเรียงตามเลขที่
ผลการปฏิบัติงาน
1. ลงทะเบียนคัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดยาว อักษรขอมไทย ภาษาบาลีและภาษาไทย จำนวน 622 รายการ ลงทะเบียนได้ 94 เลขที่ จัดมัดได้ จำนวน 47 มัด
2. จัดเก็บคัมภีร์ใบลานเส้นพิมพ์ จำนวน 340 รายการ
เอกสารโบราณที่ยังไม่ได้ลงทะเบียน
- คัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดยาว ประมาณ 200 รายการ
- คัมภีร์ใบลานเส้นจาร ขนาดสั้น ประมาณ 450 รายการ
- หนังสือสมุดไทย 78 รายการ
การดำเนินการ สำเร็จลงได้ด้วยดี จึงขอขอบพระคุณและขอบคุณทุกท่านที่ได้เมตตาและอำนวยความสะดวกเป็นอย่างดี โดยเฉพาะท่านเจ้าอาวาสวัดเพชรสมุทรวรวิหาร ท่านอธิบดีกรมศิลปากร ท่านผู้บริหารตามสายงาน หวังว่าจะได้รับความเมตตาอนุเคราะห์ ในโอกาสต่อไป