เรื่องตุ๊กตาศิลาทราย 4 คู่นี้ มีคำบอกเล่าเป็นตำนานกล่าวสืบ ๆ มาว่า นักโทษลาวซึ่งเป็นลูกหลานของเจ้าอนุเวียงจันทน์เป็นผู้จำหลักถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อจำหลักเสร็จโปรดฝีมือทำภาพสลักนั้นจึงพระราชทานอภัยโทษ น่าสังเกตว่าเรื่องที่เล่ากันเป็นตำนานนั้นอาจผิดไปจากความเป็นจริง ดังปรากฏหลักฐานในหนังสือสาส์นสมเด็จเล่ม 5 ที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงวินิจฉัยไว้
ศิลปากร
ปีที่ 44 ฉบับที่ 5 กันยายน-ตุลาคม พ.ศ. 2544