เรียบเรียงโดย : นางศิวพร เฉลิมศรี
สังคมไทยมีรากฐานมาจากสังคมเกษตรกรรม การทำนาปลูกข้าวจึงเป็นวิถีชีวิตพื้นฐานที่สำคัญของคนไทยมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน การทำนาปลูกข้าวนั้นหลายคนคงเข้าใจว่าคนโบราณคงใช้วิธีลงมือทำกันต่อๆ มาจากพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย แต่เพียงอย่างเดียว ซึ่งจริงๆ แล้ว ภูมิปัญญาของคนโบราณนั้นมีมาอย่างยาวนาน เพียงแต่อาจจะยังไม่เคยทราบ วันนี้เป็นโอกาสอันดีจึงขอนำเสนอเอกสารโบราณประเภทหนังสือสมุดไทยที่น่าสนใจและน้อยคนที่จะได้เห็น ตำราเล่มนี้ คือ หนังสือสมุดไทยขาว เรื่อง วิธีทำนา เลขที่ ๖๔ อยู่ในหมวดตำราเบ็ดเตล็ด บันทึกบนสมุดไทยขาวด้วยเส้นหมึก อักษรไทย ภาษาบาลี-ไทย ขนาดตัวเล่มเป็นสมุดพก (เป็นขนาดของหนังสมุดไทยที่มีเล็ก สามารถที่จะพกพาติดตัวไปได้สะดวก) มีจำนวนหน้าทั้งหมด ๑๖ หน้า มีเนื้อหาเกี่ยวกับ การทำนาปลูกข้าว การเก็บเกี่ยวข้าว ให้ดูผีเสื้อ และเดือนขึ้นเดือนแรมเป็นเกณฑ์ และยังบอกถึงวิธีดูวันเดือนปีในการแรกไร่แรกนาด้วย แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาของบรรพชนในการบันทึกสรรพวิชาต่างๆ โดยการสังเกตและจดบันทึกประสบการณ์จากธรรมชาติรอบตัว ถือเป็นมรดกทรัพย์สินทางปัญญาของบรรพชนไทย ที่ถ่ายทอดไว้ให้อนุชนคนรุ่นหลังช่วยกันสืบทอดองค์ความรู้ต่างๆ นี้ไว้ให้คงอยู่สืบไป
บรรณานุกรม
“วิธีทำนา.” สำนักหอสมุดแห่งชาติ. หนังสือสมุดไทยขาว. อักษรไทย. ภาษาบาลี-ไทย. เส้นหมึก.
ม.ป.ป. เลขที่ ๖๔. ๒๐ หน้า. หมวดตำราเบ็ดเตล็ด.