รายละเอียดเกร็ดความรู้จากเอกสารโบราณ

ศิลาจารึกเขารัง
หมวดหมู่: เกร็ดความรู้จากเอกสารโบราณ เผยแพร่เมื่อ: 25 ต.ค. 2567โดย:Sawinee Khonkaenจำนวนผู้เข้าชม:40
เรียบเรียงโดย : นางสาวชญานุตม์ จินดารักษ์

“ขุนนางตำแหน่งสินาหวะผู้อุปถัมภ์ วิหารคนก่อนได้ถวายข้าทาสและวัตถุสิ่งของแก่วิหาร ได้แก่ ข้าทาส ต้นหมากและต้นมะพร้าวในสวนที่ตโนนและสวนที่ใกล้วิหาร รวมข้าทาสผู้รับใช้ในวิหารและผู้เฝ้ารักษาสวนทั้งสิ้น ๒๔ คน ทั้งหม้อกลศสำริด ถาด สังเค็ด บัลลังก์ กลองพร้อมไม้ตี ผ้าชนิดต่าง ๆ ฉากกั้น ที่วางคัมภีร์ ที่นา และควาย ต่อมาสินาหวะคนปัจจุบันก็ได้ถวาย  ข้าทาส ต้นหมาก ต้นมะพร้าวแก่วิหารเช่นเดียวกัน" ความโดดเด่นของจารึกนี้ เช่น

(๑) การบอกมหาศักราชด้วย ศัพท์สัญลักษณ์ภาษาสันสกฤต คือ “จนฺทฺรรเสนฺทฺริไยะ ภุกฺเต  ศกปเตรฺ  อบฺเท” แปลว่า ในปีแห่งราชาศกะที่ล่วงไปแล้ว กำหนดโดย“จนฺทฺร” แปลว่า พระจันทร์ เป็นสัญลักษณ์ของเลข ๑, “รส” หมายถึง รสชาติทั้ง ๖ คือ รสเผ็ด เปรี้ยว หวาน เค็ม ขม และฝาด, “อินฺทฺริไยะ” หมายถึง อินทรีย์ ๕ ดังนั้น “จนฺทฺรรเสนฺทฺริไยะ” จึงเท่ากับ มหาศักราช ๕๖๑ (หรือพ.ศ.๑๑๘๒) ตรงกับรัชสมัยของพระเจ้าภววรมันที่ ๒ (พ.ศ.๑๑๗๘ – ๑๑๙๘)

(๒) อักษรและอักขรวิธีในจารึกนี้ใช้เป็นแม่แบบในการศึกษา “อักษรปัลลวะ พุทธศตวรรษที่ ๑๒” 

(๓) สามารถ สันนิษฐานได้ว่าศาสนสถานแห่งนี้เกี่ยวเนื่องในพุทธศาสนา เพราะมีการเรียกศาสนสถานว่า “วิหาร” ในที่นี้ หมายถึง วัดพุทธ (Buddhist monastery) ไม่เรียกว่า “อาศรม” และการใช้คำว่า “ปลฺลงฺก” เป็นคำภาษา ปรากฤตและบาลีของคำว่า “ปรฺยงฺก” หมายถึง “แท่นบูชา หรือฐาน” ในพระพุทธศาสนา ทั้งมีการสลักลวดลาย รูปดอกบัว ที่ส่วนบนของจารึก อาจหมายถึง ดอกบัวสำหรับถวายพระพุทธรูป

 

บรรณานุกรม

“ศิลาจารึกเขารัง ปจ.๑ ภาษาสันสกฤต-เขมร อักษรปัลลวะ พุทธศักราช ๑๑๘๒” จัดแสดง ณ กลุ่มหนังสือเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชำติ.

จารึกในประเทศไทย เล่ม ๑ อักษรปัลลวะ อักษรหลังปัลลวะ พุทธศตวรรษที่ ๑๑ - ๑๔. พิมพ์ครั้งที่ ๒ แก้ไข เพิ่มเติม. กรุงเทพฯ: หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๕๙. หน้า ๗๗ – ๘๐.

ศูนย์สันสกฤตศึกษา. (๒๕๖๔, ตุลาคม ๔) ยลจังหวัดสระแก้ว ยอดแหล่งจำรึกแห่งภาคตะวันออก [วิดีโอ]. ยูทูบ. https://www.youtube.com/@sanskritstudiescentrethail6608 Kunthea Chhom. Vihāras in ancient Cambodia as evidenced in inscriptions. ค้นเมื่อ ๕ สิงหาคม ๒๕๖๗ จำก https://shs.hal.science/halshs-04137416).

Tags

เขาโค           คัมภีร์           คัมภีร์ใบลาน           คัมภีร์ประถมจินดา           คาถาป้องกันอสนีบาต           ค่าวพระอภัยมณี           ช้าง           เด็ก           ตำรา           ตำราชกมวย           ตำราแผนคชลักษณ์           ตำราไม้ดัด           ตำราโหราศาสตร์           ทำนา           เทวดา           นกกระทา           นกเขา           นครเมกกะ           นโม           น้ำฝนต้นข้าว           บัญชีเลก           ใบจุ้ม           ประกาศห้าม           ปลูกเรือน           ปัญญาบารมีหลวง           ผอม           พระไตรปิฎก           พระพุทธเจ้า           พระราชพิธี           พระสมุดตำรา           พระอภิธรรม           พาหนะ           พิชัยสงคราม           ฟ้าผ่า           มวยไทย           มหามงคลนารี           เมฆ           แม่ซื้อ           ร้อยดอกไม้           ราชครู พระยา ราชา เสนา มนตรี           ศิลาจารึก           สุนัข           แส๊กอะลี           หนังสือสมุดไทย           หนังสือสมุดไทยขาว           ห้ามกล่าวทัก           อนุตตานทีปนี           อ้วน           อักษรขอม           โอม