เรียบเรียงโดย : นางศิวพร เฉลิมศรี นักภาษาโบราณชำนาญการพิเศษ กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก
หนังสือสมุดไทย เรื่อง แบบโถยาคู เป็นหนังสือสมุดไทยดำ อยู่ในหมวดตำราภาพ เลขที่ ๕๔ เป็นสมุดไทยที่บันทึกภาพของโถยาคูแบบต่างๆ ด้วยเส้นดินสอขาว โถยาคู ก็คือ ภาชนะสำหรับใส่ข้าวยาคู ซึ่งเป็นขนมไทยโบราณชนิดหนึ่ง ทำจากข้าวอ่อนที่อยู่ในระยะน้ำนม นำมาตำและเคี่ยวจนข้น นิยมรับประทานกับน้ำกะทิและอาจมีเครื่องอื่นๆ เพิ่มเติม เช่น มะพร้าวอ่อน หรือข้าวพอง ข้าวยาคูนี้ชาวบ้านนิยมทำถวายพระในงานสำคัญทางศาสนา แม้ในราชสำนักก็นิยมทำเพื่อถวายพระในงานพระราชพิธีเช่น ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก โปรดฯ ให้มีกำหนดถวายข้าวยาคูบรรจุในโถยาคูที่ประดิษฐ์อย่างสวยงาม เพื่อถวายพระในพระราชพิธีเดือนสิบ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พวกขุนนางฝ่ายในนิยมทำโถยาคูด้วยฟักทองกลึงเป็นรูปต่าง ๆ ประดับด้วยดอกไม้เพื่อถวายพระ ในเชิงประกวดประขันกันในงานพระราชพิธีต่าง ๆ ด้วย
บรรณานุกรม
วันดี ณ สงขลา , จุลทัศน์ พยาฆรานนท์. "ข้าวยาคู." สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคกลาง เล่ม ๒. เล่มที่ ๙ (๒๕๔๒): ๖๒๓-๖๒๔.
“แบบโถยาคู.” หอสมุดแห่งชาติ. หนังสือสมุดไทยดำ. อักษรไทย. ภาษาไทย. เส้นดินสอขาว. ม.ป.ป. เลขที่ ๕๔. หมวดตำราภาพ