เรียบเรียงโดย : นางศิวพร เฉลิมศรี นักภาษาโบราณชำนาญการพิเศษ กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก
แบบพระเบญจา เป็นหนังสือสมุดไทยดำ เลขที่ 20 หมวดตำราภาพ ตามประวัติเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช (รอด) ส่งมาจากพิพิธภัณฑสถาน พ.ศ. 2449 พระเบญจา หมายถึง แท่นฐานสำหรับวางสิ่งของสำคัญ เช่น พระโกศ พระบรมโกศ หรือเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศต่างๆ โดยทั่วไปมักมีลักษณะเป็นแท่น 5 ชั้น. คำว่า "เบญจา" มาจากคำว่า "เบญจ" ในภาษาบาลี ซึ่งแปลว่า ห้า พระเบญจาเป็นแท่นที่ทำเป็นชั้นๆ ลดหลั่นกันลงมา โดยมักมี 5 ชั้น แต่ก็อาจมี 2, 3, หรือ 4 ชั้นได้ ขึ้นอยู่กับขนาดและวัตถุประสงค์การใช้งาน เช่น พระบรมโกศ พระโกศ เครื่องประกอบพระราชอิสริยยศ บุษบกพระพุทธรูป เป็นต้น คำว่า "เบญจา" มาจากคำว่า "เบญจ" ในภาษาบาลี ซึ่งแปลว่า ห้า (5). นอกจากนี้ ยังมีความสัมพันธ์กับคำว่า "มัญจา" ที่แปลว่า เตียง ในภาษาบาลีด้วย สำหรับภาพที่บันทึกลงในสมุดไทยเล่มนี้ จะเป็นรูปภาพตัวอย่างพระเมรู และภาพสัตว์ เครื่องแห่พระบรมศพ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ พ.ศ. 2301 เป็นฝีมือการเขียนภาพเมื่อครั้ง รัชกาลที่ 3
บรรณานุกรม
“แบบพระเบญจา. ” หอสมุดแห่งชาติ. หนังสือสมุดไทยดำ. อักษรไทย. ภาษาไทย. เส้นดินสอ-หรดาล. ม.ป.ป. เลขที่ 20. หมวดตำราภาพ.