บทความด้านจารึกและเอกสารโบราณในนิตยสารศิลปากร

rss

องค์ความรู้เกี่ยวกับเอกสารโบราณ

กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร เป็นหน่วยงานหลักในการจัดเก็บ ดูแลอนุรักษ์ เอกสารโบราณที่มีอายุนับ ๑๐๐ ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นมรดกภูมิปัญญาอันล้ำค่าของบรรพชนไทยที่ได้สร้างขึ้นเพื่อบันทึกข้อมูลวิทยาการสาขาต่างๆ เรื่องราวหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชาติไทยทั้งเป็นภาพสะท้อนให้เห็นอารยธรรม และศิลปวัฒนธรรมที่วิวัฒนาการสืบทอดมานับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งความรู้ที่สำคัญเกี่ยวกับเอกสารโบราณที่มีมากที่สุดในประเทศไทย

ต้นฉบับเอกสารโบราณว่าด้วยการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

พิมพ์พรรณ ไพบูลย์หวังเจริญ

การตรวจสอบต้นฉบับเอกสารโบราณประเภทหนังสือสมุดไทย ของกลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติ เริ่มต้นจากการตามรอยต้นฉบับที่เคยจัดพิมพ์เผยแพร่แล้วของหอพระสมุดวชิรญาณตั้งแต่พุทธศักราช 2400 เศษ โดยสอบค้นจากบัญชีเอกสารโบราณ หมวดจดหมายเหตุและหมวดพระราชพิธีเป็นหลัก นอกจากนั้นยังพบในบัญชีหมวดโหราศาสตร์ด้วย แต่มีจำนวนไม่มาก กล่าวโดยสรุปพบเอกสารโบราณว่าด้วยการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกทั้งสิ้นประมาณ 50 รายการ มีทั้งที่เป็นต้นฉบับและฉบับจำลองหรือฉบับคัดลอกที่มีเนื้อหาเหมือนกัน และบางรายการมีเนื้อหาไม่จบครบสมบูรณ์ตามที่ปรากฏในฉบับพิพม์ นอกจากนั้นยังมีต้นฉบับบางเล่มที่คัดลอกเรื่องราวอันเนื่องด้วยคติความเชื่อและลักษณะพิธีการต่าง ๆ หลายเรื่องไว้ในเล่มเดียวกัน

วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ประเภทหนังสือบุด : สารัตถะและการสืบทอด

จรัญ ทองวิไล

วรรณกรรมภาคใต้คือผลผลิตทางภูมิปัญญาของผู้รู้หรือนักปราชญ์ท้องถิ่นภาคใต้ที่ได้สรรสร้างผลงานวรรณกรรมขึ้นเพื่อหล่อหลอมและขับเคลื่อนสังคมท้องถิ่นให้ดำเนินไปตามแนวทางที่ถูกที่ควรซึ่งปรากฏในรูปของคติความเชื่อ หลักคำสอนทางศาสนา ศิลปวัฒนธรรม จารีตประเพณี ค่านิยมและสาระความรู้อื่น ๆ วรรณกรรมภาคใต้นั้นหมายรวมถึงวรรณกรรมประเภทลายลักษณ์และวรรณกรรมประเภทมุขปาฐะ

ASA ARCHIVES ห้องสมุดเอกสารโบราณส่วนบุคคลแห่งกรุงกาฐมาณฑุ

ชญานุตม์ จินดารักษ์

Asa Archives เป็นห้องสมุดเอกสารโบราณส่วนบุคคลแห่งแรกของประเทศเนปาล ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของกรุงกาฐมาณฑุ ห้องสมุดแห่งนี้เกิดจากการรวมตัวของกลุ่มบุคคลที่รักและหวงแหนเอกสารโบราณซึ่งไม่ต้องการให้เอกสารโบราณถูกขายออกนอกประเทศ จึงได้ช่วยกันรวบรวมจัดหามาเก็บไว้ ทำให้มีเอกสารโบราณที่สำคัญจำนวนมากเก็บรักษาไว้ให้บริการแก่ผู้ค้นคว้า นักวิจัย ทั้งชาวเนปาลและชาวต่างประเทศ

เอกสารโบราณสมัยกรุงธนบุรี

พิมพ์พรรณ ไพบูลย์หวังเจริญ

ราชอาณาจักรไทย มีประวัติศาสตร์สืบทอดมายาวนาน ผ่านยุคสมัยของการเปลี่ยนแปลง ศูนย์กลางซึ่งเป็นที่ตั้งของราชธานีมาหลายครั้ง ราชธานีที่มีการเกิดขึ้นและตั้งอยู่ในระยะเวลาอันสั้นมากเพียง 15 ปี เท่านั้น คือ กรุงธนบุรี ซึ่งมีนามเต็มปรากฏในบานแผนกสมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงธนบุรีว่า กรุงธนบุรีศรีมหาสมุทร แต่ราชธานีแห่งนี้ก็ได้สร้างความเป็นปึกแผ่นมั่นคง พร้อมทั้งอนุรักษ์สืบทอดความเจริญด้านเศรษฐกิจ การเมือง การต่างประเทศ และศิลปวัฒนธรรมของราชอาณาจักรไทยให้ไพบูลย์มั่งคงสืบต่อมาในกรุงรัตนโกสินทร์ตราบเท่าทุกวันนี้

ของชิ้นเอกในกรมศิลปากร : ตู้พระธรรมประดับมุก หมายเลข 114 บ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

ศรินยา ปาทา

ตู้พระธรรมประดับมุก เลขทะเบียน 114 บ ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ ณ พระที่นั่งวายุสถานอมเรศในหมู่พระวิมาน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร จากสมุดทะเบียนโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร บันทึกว่า จอมพลเรือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงประทานตู้พระธรรมนี้ เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2475 ลักษณะบานประตูมีรอยตัดไม่เท่ากัน จึงน่าจะเป็นบานประตูที่ถูกตัดมาจากประตูหรือหน้าต่างของศาสนสถานแห่งใดแห่งหนึ่ง

Tags

กรมเกณฑ์บุญ กรมศิลปากร ก่องแก้ว วีระประจักษ์ การพิมพ์หนังสือ การแสดงความเคารพ กำลังพล ขอมโบราณ คัมภีร์ใบลาน จดหมายเหตุ จดหมายเหตุโหร จมื่นก่งศิลป์ จังหวัดร้อยเอ็ด จันทรคติ จารึก จารึกฐานพระพุทธรูป จารึกนครชุม จารึกบ้านกู่จาน จารึกปากระฆัง จารึกแผ่นทอง จารึกพระเจ้าจิตรเสน จารึกภาษาไทย จารึกภูเขียว จารึกสุโขทัย ช้าง ตำนานกรุงเก่า ตุ๊กตาศิลาทราย ตู้พระธรรม เทศนาจุลยุทธการวงศ์ ธงพระคชาธาร ธรรมล้านนา บ้านตาดทอง บาลี ใบบอก ประชุมพงศาวดาร ประวัติศาสตร์ ปราสาทเปือยน้อย พงศาวดารเหนือ พระกัลปนาวัด พระที่นั่งสุวรรณปฤษฎางค์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระพุทธรูปบุเงินจากถ้ำสาริกา พระพุทธไสยาสน์ภูเวียง พระภิกษุ พระมหากษัตริย์ พิไชยสงคราม แพทย์แผนไทยโบราณ ภาษามคธ ภาษาสันสกฤต มีดหมอ มีดอาคม ยันต์ ราชวงศ์มังราย รูปอักษรไทย ล้านช้าง วรรณกรรม วัดใต้เทิง วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดภูเขาทอง วันเดือนปี เวชศาสตร์ ศักราช ศาลเจ้าพ่อหอเชือก ศิลาจารึก สงขลา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระสุริโยทัย สมุดไทย สิม หนังสือตัวพิมพ์ หนังสือสมุดไทย หมายรับสั่ง เหรียญเงินพม่าโบราณ แหล่งข้อมูลประวัติศาสตร์ อักษรขอม อักษรขอมโบราณ อักษรเชลียง อักษรไทยฝักขาม อักษรไทยเหนือ อักษรปัลลวะ เอกสารโบราณ