29 เมษายน ถามมา - ตอบไป : ผมถักเปียมัดคัมภีร์ใบลาน : ภูมิปัญญา ศรัทธา ของสตรีไทยโบราณ เมษายน 29, 2024 By Sompol M. คัมภีร์ใบลาน, บทความในนิตยสารศิลปากร คัมภีร์ใบลาน 0 จรัญ ทองวิไล การมัดห่อคัมภีร์ใบลานโบราณถือปฏิบัติกันเป็นธรรมเนียมนิยมโดยทั่วกันคือ จะผูกเป็น 5 เปลาะ เปลาะละ 3 รอบ นักปราชญ์ทางพุทธศาสนาเชื่อมโยงไปเข้ากับหลักธรรมหรือข้อธรรมในพุทธศาสนาอย่างแยบคาย โดยเชื่อว่าที่มัดเป็น 5 นั้นหมายถึง ขันธ์ 5 บ้าง ศีล 5 บ้าง ส่วนที่มัด 3 รอบนั้นหมายถึง ไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา บ้าง พระรัตนไตร คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บ้าง เป็นที่น่าสังเกตว่าการมัดห่อคัมภีร์นั้นนอกจากจะใช้ด้ายฟั่นเป็นเชือกมัดคัมภีร์แล้ว ยังพบว่าสตรีไทยโบราณนิยมนำเส้นผมมาถักเปียต่อเป็นเส้นยาว ใช้มัดห่อคัมภีร์หรือทำเป็นสายสนองร้อยคัมภีร์ทำเป็นเชือกด้วย หากพิจารณาทางกายภาพแล้วจะเห็นว่าเส้นผมที่จะนำมาถักเปียแทนเชือกนั้นต้องเป็นเส้นผมที่มีขนาดความยาวพอสมควร อย่างน้อยก็ประมาณ 1 ฟุตขึ้นไป ลักษณะดังกล่าวนี้ชวนให้คิดไปถึงการไว้ผมของสตรีชาวสยามสมัยโบราณซึ่งแต่ละยุคสมัยจะนิยมไว้ทรงผมแตกต่างกันไป ศิลปากร ปีที่ 66 ฉบับที่ 1 มกราคม-กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 Attached Files LiveArticles/วารสารศิลปากร รอบ 5 SJ66-0038/ปีที่ 66 ฉบับที่ 1/ถามมา - ตอบไป/ถามมา - ตอบไป.pdf 13.07 MB Related Articles ถามมา - ตอบไป ก่องแก้ว วีระประจักษ์ เมื่อปลายปีพุทธศักราช 2542 ซึ่งเพิ่งจะผ่านไปไม่นาน มีนักวิชาการหลายท่านให้ความสนใจและสอบถามมายังกองบรรณาธิการในเรื่องเกี่ยวกับเอกสารโบราณของไทยที่พบว่ามีอยู่ในหอสมุดแห่งชาติของต่างประเทศโดยเฉพาะในประเทศอังกฤษมีหนังสือสมุดไทยจำนวนไม่น้อย ท่านนักวิชาการทั้งหลายเหล่านั้นตั้งข้อสังเกตและสงสัยว่า หนังสือสมุดไทยดังกล่าวพลัดไปอยู่ในต่างประเทศได้อย่างไร ไปตั้งแต่เมื่อใด และหนังสือเหล่านั้นในบ้านเมืองของเรายังคงมีอยู่หรือไม่... ยังมีคำถามที่สำคัญอีกคำถามหนึ่งถามว่า ลักษณะรูปอักษรไทยตั้งแต่สมัยเริ่มแรกสืบมาจนถึงปัจจุบันมีลักษณะเหมือนกันหรือไม่ ขอตอบคำถามดังต่อไปนี้... ถามมา-ตอบไป ก่องแก้ว วีระประจักษ์ เมื่อไม่นานมานี้มีสมาชิกท่านหนึ่งถามว่า แกงได คืออะไร มีลักษณะรูปร่างอย่างไร คำถามนี้น่าสนใจมากเพราะปัจจุบันเกือบจะหาคนที่รู้จักและเคยได้เห็นแกงไดไม่ได้แล้ว โดยทั่วไปศัพท์คพนี้จะพบแต่คำอธิบายปรากฏในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ให้ความหมายไว้ว่า แกงได คือรอยกากบาทหรือรอยขีดเขียนซึ่งบุคคลทำไว้เป็นสำคัญ, ในทางกฎหมายถ้าทำลงในเอกสารโดยมีพยาน ลงชื่อ หรือรับรอง 2 คน หรือทำต่อหน้าพนักงาน เจ้าหน้าที่เสมอกับลงลายมือชื่อ ถามมา-ตอบไป ก่องแก้ว วีระประจักษ์ ในคราวนี้มีคำถามที่น่าสนใจจากสมาชิกถามมาว่า กรมศิลปากรเคยพบโบราณวัตถุหรือศิลปวัตถุที่มีอักษรข้อความหรือคำที่แสดงให้เห็นหรือบ่งบอกความสำคัญเพื่อให้เกิดสิริมงคลหรือเพื่อป้องกันอันตรายหรือคล้าย ๆ กับสิ่งที่กล่าวมานี้ ในที่ใดบ้างหรือไม่ ถามมา - ตอบไป ก่องแก้ว วีระประจักษ์ คำถามครั้งนี้ท่านสมาชิกได้ฝากถามมากับคณะทำงานของบรรณาธิการ ถามว่าภาษาบาลีที่ใช้เป็นบทสวดมนต์นั้นมีวิธีอ่านอย่างไร ก่อนจะตอบคำถามข้อนี้ขออธิบายนำเรื่องเป็นบทสรุปย่อ ๆ ก่อน เพื่อให้ท่านสมาชิกได้ทราบถึงที่มาของการใช้อักษรไทยเขียนภาษาบาลี ถามมา-ตอบไป : ใบบอก ก่องแก้ว วีระประจักษ์ ใบบอกเป็นหนังสือประทับตราประเภทหนึ่งส่งจากหัวเมืองเข้ามายังกรุงเพื่อรายงานข้อราชการต่าง ๆ เช่น หนังสือบอกจำนวนไพร่พลหัวเมือง หนังสือบอกส่งสิ่งของตามจำนวนเกณฑ์ เป็นต้น ถามมา-ตอบไป ก่องแก้ว วีระประจักษ์ ในฉบับนี้มีคำถามต่อเนื่องมาจากฉบับก่อน ถามว่า การพิมพ์หนังสือหรือหนังสือตัวพิมพ์ของไทยมีมาตั้งแต่เมื่อใด Comments are closed.